Professor Jan Latten is als socioloog en demograaf erg geïnteresseerd in trends in de samenleving. Hoe kijkt hij aan tegen de vergrijzing? En de toenemende tweedeling in de maatschappij? ‘Ouderen zijn gewoon mensen. Er bestaan grote verschillen tussen mensen. Dat verandert niet ineens na het 67e levensjaar. Als je tot de hoogste klasse behoorde, de ‘streefklasse’, dan blijf je daar waarschijnlijk je gehele leven toe behoren. En met mensen uit de onderste laag, het ‘precariaat’, gebeurt hetzelfde. Ook die blijven in hun klasse hangen.”

“De tweedeling in de samenleving zie je in alle levensfasen terug, ook in de laatste. Daar moeten we ons bewust van zijn. Gelukkig zijn mensen verschillend. Mensen zijn niet gelijk en zullen dat ook nooit zijn. Maar dat neemt niet weg dat je als samenleving iets moet doen als de kwaliteit van leven van iemand beneden peil dreigt te raken.”

Soort blijft soort zoeken

Soort zoekt soort. Een spreekwoord dat ook in de wereld van wonen klopt. “Uit onderzoek dat ik vanuit de Universiteit van Amsterdam heb gedaan, blijkt dat mensen graag bij gelijkgestemden wonen. De verhuiskans van mensen neemt bijvoorbeeld toe als de inkomensverschillen met de buren groter worden. Ze verhuizen dan naar buurten waar de inkomens op hun niveau zitten. Mensen willen nu eenmaal geen extreme posities innemen. Dat geldt voor inkomen, etniciteit maar nog meer voor leefstijl. Als bewoners te veel afwijken van het gemiddelde dan gaan ze verhuizen. Mensen houden van ‘leefstijlgelijkheid.”

Daarom vindt Latten het een goede ontwikkeling dat er in het woonaanbod steeds meer te kiezen valt.  “Je moet mensen geen diversiteit opdringen. Als je je hele leven van klassieke muziek hebt gehouden wil je niet in een huiskamer belanden waar alleen André Hazes is te horen.”

Trend begint klein

Moeten ouderen tijdig nadenken over het ouder worden? “Ik geloof daar niet zo in. Wanneer zou je moeten beginnen, rond je veertigste begint de veroudering? Om je hele levensstijl om te gooien en al vooraf doen alsof je oud bent, dat vind ik geen goed idee. Mocht iemand nu toch zijn badkamer willen verbouwen, dan kun je kijken naar aanpassingen die het veiliger en seniorenproof maken. Als je een woning hebt met een trap, dan is dat misschien hinderlijk maar traplopen is anderzijds wel gezond.“

Hij gelooft er wel in dat als er een duidelijke aanleiding is, zoals het overlijden van een partner het dan wel goed is om te kijken naar alternatieven.  En, terugkomend op de toename van het aantal woonvormen, zegt hij: “Naarmate er meer alternatieven komen, dan gaan mensen er ook meer over nadenken. Als mensen niet weten wat de mogelijkheden zijn, dan zijn ze er ook niet mee bezig.”

Latten vindt het huidige woningaanbod nog onvoldoende.  Maar hij is optimistisch: een trend ontwikkelt zich altijd klein. Eerst zijn  er initiators, de trendsetters, dan trendvolgers en uiteindelijk wordt het de norm. Net zoals bij het witte interieur. Jan de Bouvrie is ermee begonnen. Zo zal het ook met de woonvormen gaan. Het gaat nog wel een flink aantal jaren duren.

Prof dr. Jan Latten is emeritus hoogleraardemografie en was als bijzonder hoogleraar  demografische en ruimtelijke aspecten van relatie- en gezinsvorming verbonden aan de Universiteit van Amsterdam. Tevens  was hij lange tijd hoofddemograaf bij het CBS. Tegenwoordig is hij actief als duider en spreker. Hij publiceert regelmatig in de Telegraaf, in Elsevier en heeft een vaste column op Stadszaken.nl.  Hij is als expert verbonden aan het platform ZorgSaamWonen.